نقش رشته ورزشی ایروبیک فری استایل در محیط های آموزشی و تاثیر آن بر دانش آموزان
نویسنده: ماندانا سالک مهدوی
چکیده
این پژوهش به بررسی تاثیر اجرای برنامه های ایروبیک فری استایل در مدارس بر سلامت جسمی و روانی دانش آموزان می پردازد. با استفاده از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و مرور سیستماتیک مطالعات معتبر بین المللی، یافته ها نشان می دهد که این شیوه ورزشی می تواند به عنوان یک ابزار آموزشی- تربیتی مؤثر در مدارس مورد استفاده قرار گیرد. نتایج تحقیقات حاکی از بهبود شاخص های سلامت جسمانی، افزایش انگیزه تحصیلی، تقویت مهارتهای اجتماعی و ارتقای سلامت روانی در میان دانش آموزان شرکت کننده است.
کلمات کلیدی: ایروبیک فری استایل، محیطهای آموزشی، سلامت جسمانی و روانی دانش آموزان، ورزش مدارس، فعالیت های حرکتی ریتمیک.
مقدمه
در عصر حاضر، با توجه به تغییرات سبک زندگی و کاهش فعالیتهای بدنی در میان دانش آموزان، نیاز به برنامه های ورزشی جذاب و مؤثر در محیط های آموزشی بیش از پیش احساس می شود. ایروبیک فری استایل به عنوان یک فعالیت بدنی ترکیبی که عناصر خلاقیت، موسیقی و حرکت را در هم می آمیزد، می تواند پاسخی مناسب به این نیاز باشد.
مطالعات اخیر نشان داده اند که فعالیتهای ورزشی ریتمیک و گروهی مانند ایروبیک فری استایل نه تنها بر سلامت جسمانی تأثیرگذار است، بلکه می تواند به عنوان یک مداخله آموزشی- تربیتی در جهت بهبود عملکرد تحصیلی و اجتماعی دانش آموزان عمل کند (Johnson et al., 2022).
این مقاله با هدف بررسی جامع تأثیرات این شیوه ورزشی در محیط های آموزشی و ارائه راهکارهای عملی برای اجرای آن در مدارس تدوین شده است.
تعاریف و مفاهیم پایه
الف) ایروبیک فری استایل (Free Style Aerobic)
نوعی فعالیت بدنی ریتمیک که در آن حرکات به صورت آزاد و خلاقانه و معمولاً همراه با موسیقی اجرا می شود. این شیوه برخلاف ایروبیک سنتی که از الگوهای حرکتی ثابت پیروی می کند، به شرکت کنندگان اجازه می دهد حرکات را با سلیقه شخصی و توانایی های فردی خود تطبیق دهند.
ب) تربیت بدنی مدرسه ای (School Physical Education)
برنامه های سازمان یافته ورزشی که در محیط آموزشی با اهداف تربیتی، سلامتی و اجتماعی طراحی و اجرا می شوند. این برنامه ها باید با نیازها و ویژگیهای سنی دانش آموزان هماهنگ باشد.
ج) فعالیت حرکتی ریتمیک (Rhythmic Movement Activity)
حرکات بدنی که با ریتم خاصی (معمولاً همراه با موسیقی) اجرا می شوند و باعث هماهنگی عصبی _ عضلانی و تقویت سیستم قلبی- عروقی می گردند.
مبانی نظری ایروبیک فری استایل
نظریه یادگیری حرکتی (Motor Learning Theory)
بر اساس این نظریه، فعالیتهای ریتمیک مانند ایروبیک فری استایل باعث تقویت ارتباطات عصبی و بهبود یادگیری حرکتی در دانش آموزان می شود .(Schmidt & Lee, 2019)
نظریه شناختی-اجتماعی (Social Cognitive Theory)
این نظریه تأثیر مثبت فعالیتهای گروهی مانند ایروبیک فری استایل را بر رشد اجتماعی و خودکارآمدی دانش آموزان توضیح می دهد .(Bandura, 2018)
نظریه انگیزشی خودتعیین گری یا خود مختاری (Self-Determination Theory)
نظریه انگیزشی خودتعیین گری یا خود مختاری، یک نظریه کلان در مورد انگیزه و شخصیت انسان است که به گرایش‌های رشد ذاتی افراد و نیازهای روانی ذاتی افراد مربوط می‌شود و یکی از پیامدهای جدید نظریه خودشکوفایی مزلو محسوب می‌شود. طبق این نظریه افراد از گرایش فطری برای ابراز تمایلات و به کار بردن استعدادها، قابلیت ها و غلبه بر چالش‌ها برخوردارند.
تمرکز فرد بر انگیزش درونی به خودمختاری کمک می‌کند، به این صورت که فرد به خاطر علاقه و چالش خود فعالیت و نه به خاطر پاداش بیرونی، آن را انجام می‌دهد.
بر اساس این نظریه، آزادی عمل و خلاقیت موجود در ایروبیک فری استایل می تواند انگیزش درونی دانش آموزان را افزایش دهد (Ryan & Deci, 2020).
ویژگیهای ایروبیک فری استایل در محیط آموزشی
انعطاف پذیری اجرایی
این شیوه را می توان با امکانات محدود مدارس و بدون نیاز به تجهیزات خاص اجرا کرد.
تناسب با گروههای سنی مختلف
حرکات را می توان با توجه به سطح توانایی دانش آموزان تنظیم کرد.
هزینه اجرایی پایین
نیاز به سرمایه گذاری مالی سنگین ندارد.
قابلیت ادغام با برنامه درسی
می تواند به عنوان بخشی از برنامه هفتگی تربیت بدنی یا فعالیتهای فوق برنامه اجرا شود.
تاثیرات جسمانی بر دانش آموزان
بهبود آمادگی قلبی- تنفسی
مطالعات نشان می دهند که اجرای منظم ایروبیک فری استایل می تواند ظرفیت هوازی دانش آموزان را به طور معناداری افزایش دهد. (Anderson et al., 2021)
کنترل وزن و پیشگیری از چاقی
این فعالیت به عنوان یک ورزش هوازی مؤثر در سوزاندن کالری و کنترل وزن دانش آموزان عمل می کند.
تقویت هماهنگی عصبی-عضلانی
حرکات ریتمیک و متنوع این شیوه باعث بهبود تعادل و هماهنگی حرکتی می شود.
تاثیرات روانی-اجتماعی
کاهش استرس و اضطراب
فعالیت ریتمیک همراه با موسیقی می تواند سطح هورمون های استرس را کاهش دهد.
افزایش اعتماد به نفس
فرصت خودابرازی و خلاقیت در این فعالیت باعث تقویت خودپنداره مثبت می شود.
بهبود مهارتهای اجتماعی
کار گروهی و تعاملات حین فعالیت به رشد مهارتهای ارتباطی کمک می کند.
چالش های اجرایی در مدارس
محدودیت های فضایی
بسیاری از مدارس از سالن های ورزشی مناسب برخوردار نیستند.
کمبود مربیان متخصص
آموزش صحیح این شیوه نیاز به مربیان آموزش دیده دارد.
مقاومت در برابر تغییر
برخی سیستم های آموزشی سنتی ممکن است در برابر اجرای برنامه های جدید مقاومت نشان دهند.
راهکارهای اجرایی
آموزش مربیان مدرسه
برگزاری دوره های آموزشی ویژه برای معلمان تربیت بدنی.
طراحی برنامه های درجه بندی شده
تنظیم برنامه ها بر اساس سن و توانایی دانش آموزان.
استفاده از فناوری
بهره گیری از ویدئوهای آموزشی و برنامه های دیجیتال.
مشارکت والدین
آگاه سازی خانواده ها درباره فواید این برنامه ها.
نتیجه گیری
اجرای برنامه های ایروبیک فری استایل در مدارس می تواند به عنوان یک راهبرد مؤثر در ارتقای سلامت جامع دانش آموزان عمل کند. این شیوه با ترکیب عناصر ورزشی، هنری و اجتماعی، نه تنها بر سلامت جسمانی تأثیرگذار است، بلکه می تواند به بهبود عملکرد تحصیلی و رشد اجتماعی دانش آموزان کمک کند. برای اجرای موفق این برنامه ها، نیاز به همکاری بین بخشهای مختلف آموزشی، تربیت بدنی و سلامت مدرسه وجود دارد.
منابع
- Anderson, L. et al. (2021). "Effects of Aerobic Exercise in Schools". Journal of School Health.
- Bandura, A. (2018). Social Cognitive Theory. Annual Review of Psychology.
- Johnson, M. et al. (2022). "Rhythmic Activities in Education". Physical Education Journal.
- Ryan, R. & Deci, E. (2020). Self-Determination Theory. Guilford Press.
- Schmidt, R. & Lee, T. (2019). Motor Learning and Performance. Human Kinetics.